Η ανωτερότητα του δυτικού πολιτισμού ή γιατί είμαστε ανώτεροι επειδή εμείς είμαστε εμείς, κι εμείς είμαστε οι ανώτεροι

Κατά καιρούς αγαπητέ αναγνώστη, οποτεδήποτε ασκείται κριτική στον σεπτό δυτικό πολιτισμό μας (ναι, αυτόν που προσέφερε στην ανθρωπότητα καινοτομίες όπως την αποικιοκρατία, τους φούρνους αερίων, την πυρηνική βόμβα, και τα γκουλάγκ) ασκείται μια μάχη οπισθοφυλακής από τους απολογητές του δυτικού ιμπεριαλισμού στον αιώνα ανόδου στο προσκήνιο, πολιτικό, πολιτιστικό, οικονομικό των αναπτυσσόμενων χωρών, με το εξής επιχείρημα, ότι δεν μπορούμε να κατακρίνουμε τον δυτικό πολιτισμό επειδή τον κατακρίνουν οι ίδιοι οι φορείς του, κι άρα αφού έχει την δυνατότητα αναστοχασμού των σφαλμάτων του είναι ανώτερος και υπεράνω κριτικής!

Τώρα αυτό θα ήταν ένα κακόπιστο επιχείρημα – «μην με κατακρίνετε, αφού εγώ πρώτος κατακρίνω τα σφάλματά μου πιο αυστηρά», οπότε για ποιο λόγο ακριβώς τότε έχεις πρόβλημα με το να σε κατακρίνουμε εξαρχής; – αν δεν ήταν πρώτα και κύρια ένα π α ρ ά λ ο γ ο επιχείρημα.

Πρώτα πρώτα πάσχει στο επίπεδο του ορισμού. Ποιοί είναι αυτοί που κατακρίνουν τον δυτικό πολιτισμό; Συνήθως αυτό λέγεται χωρίς να προσδιορίζεται το ποιοί και πόσοι είναι αυτοί οι διαφωνούντες. Σε αυτούς τους επικριτές βάζουμε μέσα λ.χ. στοχαστές που ανήκουν στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό επειδή οι δυτικοευρωπαίοι εντελώς αυθαίρετα θεωρούσαν τους εαυτούς τους γνήσιους συνεχιστές της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας, με τους φιλοσόφους του – που ήταν οι ισχυρότεροι επικριτές των πολιτευμάτων της εποχής τους; Είναι τόσο πολλοί τελικά αυτοί οι στοχαστές και πλειοψηφικό ρεύμα; Ή είναι απλά ένα βολικό άλλοθι, όπως ας πούμε η πρακτική της κυβέρνησης του Βιετνάμ που έχει ένα μονοκομματικό καθεστώς, και αφήνει και λίγους διαφωνούντες στο κοινοβούλιο ώστε να ισχυρίζεται ότι έχει δημοκρατία; Και δεν είναι λίγο προσβλητικό αν ένας διανοούμενος είναι σφόδρα επικριτικός της δύσης να του λέμε είσαι στην πραγματικότητα οπαδός της κι ας μην το ξέρεις, όπως το πατρονάρισμα που κάνουν πολλές φορές παλιομοδίτες χριστιανοί απολογητές, κακέκτυπα του Τερτυλλιανού, στους αθέους που τους λένε «είσαι χριστιανός απλά δεν το ξέρεις»; Όλοι είναι οπαδοί του δυτικού πολιτισμού, ακόμα και όταν δεν είναι! Κι αν οι επικριτές του δυτικού πολιτισμού δεν είναι μειοψηφία τελικά, αλλά είναι τόσοι πολλοί στις τάξεις των δυτικών στοχαστών, γιατί να μην δεχτούμε τον λόγο τους και να πούμε ότι όντως ο δυτικός πολιτισμός είναι σε αμετάκλητη πορεία παρακμής;

Τελικά, η ικανότητα κριτικού στοχασμού είναι ίδιον μόνο των δυτικών επειδή αυτοί είναι ανώτεροι διανοητικά; Σε τι διαφέρει αυτό από αντίστοιχες χρυσαυγίτικες απόψεις περί μαύρων, που δεν πολυδιαφέρουν από τους πιθήκους; Κοινή δεν είναι η ανθρώπινη φύση; Σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας, σε όλα τα μέρη και σε όλους τους καιρούς που βγήκαν άνθρωποι που στοχαζόντουσαν πάνω στα θέματα της ζωής τους, το πού πηγαίνει ο κόσμος, στο αν η χώρα τους ακολουθεί τον σωστό δρόμο ή όχι, μόνοι και πρώτοι οι ευρωπαίοι τον καιρό της αποικιοκρατίας και του υπερατλαντικού εμπορίου σκλάβων (που σταμάτησε μετά από καμιά διακοσαριά χρόνια, κι αφού πέθαναν κάτι εκατομμύρια άνθρωποι πρώτα στο ταξίδι στον Ατλαντικό, οπότε όποιες επικρίσεις και να υπήρχαν δεν πρέπει να ήταν και τόσο αποτελεσματικές) είπαν ότι αυτό που έκαναν μπορεί και να μην ήταν και πολύ σωστό; Και είναι τόσο βέβαιοι όλοι αυτοί που φέρνουν αυτόν τον ισχυρισμό ότι οι άλλες φιλοσοφίες, και άλλοι πολιτισμοί (που δεν ξέρουν καν να τους ονομάσουν, αφού υπάρχει απλά ο δυτικός και ο μη δυτικός πολιτισμός στο μυαλό τους) δεν έχουν τίποτα αντίστοιχο; Εντάξει, δεν μπορούν να κατονομάσουν συνήθως τους σφοδρούς επικριτές του δυτικού πολιτισμού εντός του, αλλά τουλάχιστον μπορούν να μας πουν με σιγουριά τα ονόματα δέκα νεότερων μη ευρωπαίων στοχαστών, και είναι τόσο εξοικοιωμένοι με το σύνολο του έργου τους ωστε να ξέρουν ότι σε καμία περίπτωση δεν είχαν πρόθεση μεταμόρφωσης της κοινωνίας των χωρών τους πάνω σε νέα θεμέλια.

Το κυριότερο πρόβλημα όμως πίσω από το δολερό επιχείρημα του «μην μας κατακρίνετε», είναι μια στρεβλή βουλησιαρχική αντίληψη, μια αντίληψη βγαλμένη μέσα από εγχειρίδια αυτοβελτίωσης και ποπ ψυχολογίας. Πριν από κάμποσα χρόνια, μια γνωστή τότε σκυλοτραγουδίστρια, η Ε.Κ. ηχογραφούσε στο στούντιο. Αδυνατούσε να κρατήσει τα μέτρα ή να πει σωστά τις νότες, κι απελπισμένοι οι παραγωγοί την μαζεύουν και της κάνουν επί μια ώρα εντατικά μαθήματα του πώς θα τραγουδήσει τι. Ξαναμπαίνοντας στον θάλαμο ηχογράφησης, άρχισε να λέει το τραγούδι που της είχαν βάλει κάπως πιο υποφερτά. Όταν της υπέδειξαν οι παραγωγοί ότι «τώρα δεν είναι λίγο καλύτερα;» η ατάλαντη αοιδός θριαμβευτικά απάντησε «είδατε; όταν θέλω όλα τα μπορώ!». Έτσι και με την δύση: όπως ο αλκοολικός πίνει επειδή μπορεί όποτε θέλει να το κόψει (αλλά δεν το κάνει ποτέ), έτσι κι οι δυτικές χώρες όποτε το θελήσουν μπορούν να φερθούν καλύτερα. Απλά επί πεντακόσια τόσα χρόνια, από τον καιρό των ανακαλύψεων, δεν το κάνουν. Αν θελήσουν όμως…

Νεκρή φύση

Το παραπάνω είναι η προτεινόμενη στο fb διαφήμιση του ALDE – το φαιοφιλελεύθερο πολιτικό γκρουπ στην ευρωβουλή που στην Ελλάδα υποστηρίζει το φαιδρότερο κόμμα της ελληνικής Βουλής από συστάσεως ελληνικού κράτους, ποτάμι. Είναι τετριμμένο να πούμε ότι μια εικόνα, χίλιες λέξεις, αλλά δεν πρέπει να υπάρχει καλύτερη εικόνα που να συμπυκνώνει την αισθητική νεκροταφείου της ΕΕ:

Δυο παγκάκια πληρωμένα – με το αζημίωτο – από ΕΣΠΑ στην μέση του πουθενά, εκεί που αρκούσε να κάτσει κάποιος ανακούρκουδα στο χώμα για ν’απολαύσει την φύση, χωρίς κανένα άλλο σημείο ανθρώπινης δραστηριότητας, χωρίς παιδιά να τρέχουν, να παίζουν, να γελούν, ούτε καν πουλί πετούμενο. Φύση χωρίς πουλιά, χωρίς ψάρια, χωρίς παιδιά, μια ακροποταμιά μπετοναρισμένη μέχρι την άκρια της με τόνους τσιμέντο του ευρωπαίου μπόμπολα. Το όραμα της ΕΕ στην πλήρη του μισάνθρωπη ανάπυξη – μια Ευρώπη-νεκροταφείο, σαν να έριξε κάποιος βόμβα νετρονίου. Εάν αυτό είναι που πραγματικά θέλουνε εκεί στην ΕΕ – και έχουμε βάσιμους λόγους να το πιστεύουμε – απλά να πούμε ότι θα βρεθούν αντιμέτωποι με ανυπέρβλητα προβλήματα στο άμεσο προσεχές μέλλον από την αντίδραση εκείνων που είναι ακόμα ζωντανοί.

Το μνημόνιο ως θεωρία συνωμοσίας

Καθώς πλησιάζει όλο και περισσότερο η ημερομηνία κρίσης στις σχέσεις της Ελλάδας με τους πιστωτές της, και φουντώνει το δίλημμα ευρώ ή δραχμή, ρήξη ή υποταγή, κωλοτούμπα ή βράχια, έντιμος συμβιβασμός ή επώδυνη συμφωνία και νέο μνημόνιο, στην Ελλάδα, αλλά και στα διεθνή ΜΜΕ, προέκυψε μια απροσδόκητη σύγκλιση δυο ανθρωπολογικών τύπων: ο τύπος του μνημονιακού-οπαδού των θεωριών συνωμοσίας.

Παλιότερα η σύγκλιση αυτή περιοριζόταν σε μια σχετικά απλή τυπολογική ομοιότητα: μας διαβεβαίωναν λοιπόν, οι οπαδοί των μνημονίων-θεωριών συνωμοσίας ότι το μνημόνιο ήταν κάτι καλό κατά βάση, που απέτυχε επειδή δεν εφαρμόστηκε, επειδή αντιδρούσαν Αυτοί, Αυτοί νοούμενοι ως ένα απροσδιόριστο σύμπλεγμα δυνάμεων, που περιλαμβάνει από τα UFO και του Ελ, μέχρι τις καθαρίστριες των υπουργείων και άλλους συνδικαλιστές του δημοσίου, τον Φωτόπουλο της ΔΕΗ, τους δασκάλους που δεν θέλουν αξιολόγηση, και κάθε άλλη δύναμη που υποθετικά είχε πολύ μεγαλύτερη πρόσβαση και επιρροή στην εκάστοτε κυβέρνηση μέχρι τώρα, απότι ας πούμε ο Λάτσης, ο Μπόμπολας, ο Βαρδινογιάννης, ή όποιο άλλο μέλος της κλίκας των ελλήνων ολιγαρχών. Καθώς όμως σκλήραινε συνεχώς η στάση των πιστωτών, που ζητούσαν όλο και πιο καταστροφικά μέτρα, και καθώς όλο και περισσότεροι Έλληνες ζούσαν στην πλάτη τους αυτά τα μέτρα, έγινε εμφανές ότι τίποτα τέτοιο δεν ισχύει, και εγκαταλείφθηκε ως υπερασπιστική γραμμή. Εξάλλου, μια απλή ματιά να ρίξει κανείς στα letters of intent της Ελλάδας προς το ΔΝΤ, και τις αντίστοιχες εκθέσεις του ΔΝΤ για την Ελλάδα, μας πείθουν ότι τα μνημόνια εφαρμόστηκαν σχεδόν ακριβώς όπως το ζήτησαν οι πιστωτές.

Η βασική τους ομοιότητα όμως με τους οπαδούς των θεωριών συνωμοσίας, βρίσκεται αλλού: στο ερώτημα ευρώ ή δραχμή – να δηλώσω προκαταβολικά αγνωστικιστής στο συγκεκριμένο ερώτημα – θεωρούν ότι η συνέχιση του μνημονίου με ευρώ, και συμφωνία-πάσει-θυσία, θα είναι καλύτερο σενάριο από οποιοδήποτε άλλο εναλλακτικό. Κοινώς, ότι μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για κάτι που δεν ξέρουμε (την δυνητικά χειρότερη πορεία της ελληνικής οικονομίας με εθνικό νόμισμα), αλλά κι ότι ταυτόχρονα δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για κάτι που ξέρουμε με σιγουριά (ότι το τωρινό πρόγραμμα οδήγησε σε ρεκόρ ύφεσης σε καιρό ειρήνης, σε χρόνο και σε βάθος, εκτόξευσε την ανεργία, την φτώχεια και την κοινωνική ανισότητα, κατέστρεψε τα ασφαλιστικά ταμεία και το τραπεζικό σύστημα της χώρας, και δημιούργησε ένα έθνος οφειλετών, είτε στο δημόσιο, είτε στ’ασφαλιστικά ταμεία, είτε στις τράπεζες, με το 40% του συνόλου των δανείων να είναι κόκκινα, και  ότι άμα συνεχίσουμε την ίδια ακριβώς πολιτική, μπορεί να πάρουμε και διαφορετικά οικονομικά αποτελέσματα, μετά από 5 χρόνια που αυτή η πολιτική εφαρμόστηκε αδιαλείπτως).

Αντίστοιχα, όταν ένας οπαδός θεωριών συνωμοσίας αμφισβητεί τα πορίσματα της ιστορικής επιστήμης λ.χ., αμφισβητεί οτιδήποτε είναι δυνατόν να δεχτεί αμφισβήτηση, συγχέοντάς το τι μπορούμε να γνωρίσουμε με ασφάλεια, με το τι είναι λανθασμένο, γνωρίζοντας ότι ένας επιστήμονας μπορεί να εκφράσει αμφιβολίες για πράγματα που ενδεχομένως αποτελούν περιορισμούς στο γνωστικό του αντικείμενο, ενώ ο ίδιος δεν χρειάζεται να εκφράσει αμφιβολίες ποτέ γι’αυτό που ισχυρίζεται. Το ότι στην θέση των οπαδών των θεωριών συνωμοσίας, βλέπουμε πολύ συχνά και οικονομολόγους, ακόμα και διάσημους, απλά επιβεβαιώνει ότι τα οικονομικά δεν έχουν ωριμάσει αρκετά ακόμα ώστε να μπορούν να θεωρούνται επιστήμη στο ίδιο επίπεδο με τις υπόλοιπες, καθώς δεν υπάρχει επιστήμη που να μπορεί να δρα αποκομμένη από τα εμπειρικά δεδομένα. Μέχρι τότε, τα όπλα μαζικής οικονομικής καταστροφής, βρίσκονται στα χέρια ανθρώπων που είτε πιστεύουν ακράδαντα σε θεωρίες συνωμοσίας, είτε επηρεάζονται από ανθρώπους που πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας.

Μπαμπέσικη Πάλη

Σε ένα Σαββατοκύριακο που σίγουρα θα θυμόμαστε για καιρό, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ κατέθεσε στεφάνι στο μνημείο των ναζί κατακτητών της Ελλάδας, και το πανεπιστήμιο της Κρήτης, έκανε επίτιμο διδάκτορά του, εν κρυπτώ και παραβύστω, παρά τις αντιδράσεις, τον Χ.Ρίχτερ, ο οποίος πιο πριν είχε βγάλει ένα βιβλίο που ξέπλενε την Βέρμαχτ από την ευθύνη της για τα μαζικά εγκλήματα πολέμου στην Κρήτη. Στην δημόσια κουβέντα, όσον αφορά τα βασικά ιστορικά προβλήματα που συνοδεύουν το ξέπλυμα των γερμανικών εγκλημάτων πολέμου, πολύ ωραία και συνοπτικά τα απέδωσε ο καθηγητής του ΑΠΘ Γ.Μαργαρίτης, οπότε εμείς δεν έχουμε να προσθέσουμε κάτι παραπάνω σε αυτά που λέει.

Παρολαυτά, υπάρχει ένα πεδιό που δεν διερευνήθηκε επαρκώς στην κουβέντα που έγινε: έκαναν οι Κρητικοί εγκλήματα πολέμου, πέρα από την υποκειμενική εικόνα που μπορεί να έχει ο καθένας για το τι συνιστά έγκλημα πολέμου; Πολλοί θεωρούν δεδομένο ότι οι Κρητικοί έκαναν «αγριότητες«. Είναι όμως οι «αγριότητες» που έχουν υπόψη τους εγκλήματα πολέμου, και αν όχι, από που προκύπτει αυτή η εικόνα; Ο επίτιμος διδάκτορας του πανεπιστημίου της Κρήτης δεν διστάζει: χαρακτηρίζει τον ανταρτοπόλεμο «μη έντιμο, βρώμικο και κτηνώδη» – τον οποίο, κατ’αυτόν, κακώς ενθάρρυναν οι Βρετανοί – σε αντίθεση με τους αλεξιπτωτιστές του ναζιστικού στρατού που ήταν «ιδεολόγοι ιππότες«.

Η βασική ιδέα, πάνω στην οποία ο απολογητής των ναζιστικών θηριωδιών Ρίχτερ στηρίζεται ώστε να θεωρήσει τους Κρητικούς βάρβαρους, και να εξισώσει τους Κρητικούς με τους ναζί (δίνοντας μερικά ελαφρυντικά στους ναζί, αφού διάολε, οι άλλοι το ξεκίνησαν πρώτοι), ήταν ότι αυτοί χρησιμοποιούσαν μαχαίρια, και άλλα αυτοσχέδια όπλα στο κυνήγι των ναζί εισβολέων, ενώ οι ναζιστές εισβολείς χρησιμοποιούσαν όπλα που αρμόζουν σε πολιτισμένους, όπως βόμβες, όλμους, χειροβομβίδες, και τυφέκια μεγάλου διαμετρήματος.

Αυτό είναι, καταρχάς, μια παλιά προκατάληψη: στην σημειολογία των όπλων, το μαχαίρι είναι το κατεξοχήν όπλο των εγκληματιών και του υποκόσμου, επειδή ακριβώς είναι εύκολο να κρυφτεί, και δεν εμφανίζεται παρά μόνο λίγα δευτερόλεπτα πριν την επίθεση. Τώρα βέβαια, δεν πέρασε ποτέ από το μυαλό του καλού καθηγητή ότι η αιφνιδιαστική επίθεση την ναζιστικής Γερμανίας κατά της Ελλάδας, στην οποία συμμετείχαν οι αγνοί ιππότες των αιθέρων  ήταν πολύ περισσότερο ανέντιμη, βρώμικη και κτηνώδης, απότι η αιφνίδια εμφάνιση ενός κρυμμένου όπλου απέναντι σε έναν επιτιθεμένο στρατιώτη ενός κατακτητικού στρατού. Υποθέτω, ότι η συμμετοχή σου στην πισώπλατη επίθεση απέναντι σε έναν λαό που δεν σου έχει φταίξει ποτέ σε τίποτα, δεν είναι ικανή συνθήκη για να χάσεις τα φτερά του ιδεολόγου ιππότη των αιθέρων.

Σε μια γενικότερη εικόνα, στον 20ο αιώνα, οι στρατιώτες των τακτικών στρατών απεχθάνονταν όχι μόνο τα μαχαίρια, αλλά και όλα τάλλα όπλα που έχουν φτιαχτεί για να σκοτώνουν από πολύ κοντά. Δεν είναι τυχαίο λ.χ. που ο Ράμπο στο σινεμά, που απεικονίζεται ως βίαιος, βάρβαρος, και ένα με την άγρια φύση, έχει ως βασικό του όπλο το μαχαίρι. Και όπως κάποιος μπορεί να απολαμβάνει την μπριζόλα του καλοψημένη, αλλά να αρρωσταίνει στην ιδέα ότι θα μπορούσε να σκοτώσει με τα χέρια του το ζώο από το οποίο βγήκε η μπριζόλα, έτσι και οι πολιτισμένοι προτιμούν να πολτοποιούν ή να εξαερώνουν τους αντιπάλους τους απόσο το δυνατόν μεγαλύτερη απόσταση, πατώντας ένα κουμπί, παρά να τους βγάζουν τα μάτια, να τους ξεκοιλιάζουν ή να τους αφήνουν να ξεματώσουν, μαχαιρώνοντάς τους από πολύ κοντά. Σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο Χίμλερ ενέκρινε τους θαλάμους αερίων για την μαζική εξόντωση των Εβραίων, όταν παρακολούθησε μια εκτέλεση Εβραίων από Einsatzgruppe στην Ουκρανία, η οποία τον έκανε να αρρωστήσει.

Να πούμε επίσης, ότι απόλους τους στρατούς που πολέμησαν στον ΄Β Παγκόσμιο, ο στρατός της ναζιστικής Γερμανίας ίσως είχε την μεγαλύτερη απέχθεια από τους υπολοίπους, προς οποιοδήποτε τύπο όπλου χρησιμοποιούνταν σε μάχη εκ του σύνεγγυς. Ο συνταγματάρχης Biddle χαρακτηριστικά έγραφε στον ΄Β Παγκόσμιο, ότι η εκτεταμένη χρήση της ξιφολόγχης ήταν στρατηγικό πλεονέκτημα των Ρώσων και των Άγγλων απέναντι στους Γερμανούς, που είχαν απέχθεια προς την χρήση αυτής. Η φοβία αυτή των Γερμανών τους ακολούθησε από τον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο, μάλιστα δε τα γερμανικά στρατεύματα φοβόντουσαν ιδιαίτερα τα σώματα στρατού εκείνα που διακρινόντουσαν στην χρήση της ξιφολόγχης, όπως των Καναδών(!) ή των Αυστραλών/Νεοζηλανδών, ακόμα και αν η ξιφολόγχη ήταν γενικά αναποτελεσματικό όπλο – λιγότερο από το 2% των στρατιωτικών απωλειών του Ά Παγκοσμίου προήλθαν από την χρήση ξιφολόγχης. Ο συνταγματάρχης Campbell, εκπαιδευτής του βρετανικού στρατού στην μάχη με ξιφολόγχη, έλεγε χαρακτηριστικά ανέκδοτα όπως το παρακάτω:

“When a German holds up his hands and says: ‘Kamarad – I have a wife and seven children.’ What do you do? Why, you stick him in the gut and tell him he won’t have any more!”

Μετά τον πόλεμο, η χρήση όπλων όπως η ξιφολόγχη δαιμονοποιήθηκε, χωρίς όμως αυτό να εμποδίσει την συνέχιση της χρήσης τέτοιων τακτικών μάχης. Επίσης, συνηθέστατα, εξοπλισμένα με ξιφολόγχες και μαχαίρια, όπως το χουκούρι, ήτανε τα αποικιακά στρατεύματα.  Στα μάτια της ρατσιστικής ιδεολογίας της εποχής, οι αποικιακοί στρατιώτες ενσάρκωναν το πνεύμα της βαρβαρότητας και του πρωτογονισμού, ένστικτα που έπρεπε με κάποιο τρόπο να ξανανακαλύψουν οι πολιτισμένοι δυτικοί στρατιώτες, σύμφωνα με τις ηγεσίες τους, ώστε να αποκτήσουν επιθετικό πνεύμα.

Στον ΄Β Παγκόσμιο, ο δάσκαλος του ασύμμετρου πολέμου Φέρμπερν, εφευρέτης του εγχειριδίου Fairbairn–Sykes (αυτού που βλέπουμε στις πολεμικές ταινίες να χρησιμοποιούν οι κομμάντο για να χτυπήσουν την υποκλείδιο αρτηρία του αντιπάλου) εκφράζοντας την προκατάληψη της εποχής κατά της μάχης εκ του σύνεγγυς, την μάχη με μαχαίρια την βάφτιζε μάχη του υπονόμου – gutter fighting. Μεταγλωττισμένες ταινίες του Φέρμπερν χρησιμοποιήθηκαν ως εκπαιδευτικό υλικό των ορεινών καταδρομέων στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο, με τον εύγλωττο τίτλο «μπαμπέσικη πάλη«.

 

Έτσι λοιπόν, σύμφωνα με τον καθηγητή Ρίχτερ, οι Κρητικοί ήτανε βάρβαροι γιατί έκαναν κάτι τέτοιο

ενώ άμα ήταν πραγματικά πολιτισμένοι θα έκαναν κάτι τέτοιο

Όπως μπορούμε να καταλάβουμε,  η κουβέντα για εγκλήματα πολέμου των Κρητικών, είναι κάτι χειρότερο από δικαιολόγηση των εγκλημάτων της ναζιστικής πολεμικής μηχανής ή ψιλή επίκληση της πολιτικής ορθότητας: είναι απόλυτη ταύτιση με τις στάσεις, απόψεις, αντιλήψεις, πολιτιστικές προκαταλήψεις των «ιδεολόγων ιπποτών» του ναζιστικού στρατού, που έβλεπαν τους εαυτούς τους ως την αιχμή του δόρατος μιας πολεμικής μηχανής των πολιτισμένων κατά των βαρβάρων, και δεν δίστασαν να προβούν σε στυγερές δολοφονίες αμάχων, ξανά και ξανά, ως επιβεβαίωση αυτής της κοσμοθεωρίας τους. Σε αντίθεση πάντα με τους Κρητικούς που σκότωσαν μόνο στρατιώτες του εχθρού πάνω σε μάχη, όπως συνηθίζεται να γίνεται από την αυγή της ανθρωπότητας στους διάφορους πολέμους.

4 Easy Pieces

Τα τελευταία χρόνια, πολύς κόσμος ασχολήθηκε με τα οικονομικά, όπως και παλιότερα είχε ασχοληθεί με τα ελληνοτουρκικά, το χρηματιστήριο, τους σεισμούς κ.ο.κ. Το να ασχολείσαι με πράγματα που σε αφορούν άμεσα δεν είναι καθόλου κακό, το αντίθετο μάλιστα, αυτή είναι η ουσία της δημοκρατίας. Το πρόβλημα είναι όμως, να μην έχεις διάθεση να σκύψεις πάνω στις ενοχλητικές λεπτομέρειες που θα σου χαλούσαν μια καλή αφήγηση, και η συστηματική παραπληροφόρηση για ευαίσθητα ζητήματα που ξερνούσαν τα ΜΜΕ όλο αυτό το διάστημα. Μια σειρά από χονδροειδή σφάλματα , ή και καθαρά ψέμματα, ειπώθηκαν τόσες πολλές φορές, που πλέον έχουν την θέση αλήθειας για αρκετό κόσμο. Στόχος του άρθρου ήταν να κάνουμε έναν πρόχειρο ερανισμό μερικών από αυτά τα σφάλματα, και να τα δούμε συνοπτικά:

#1 Η οικονομία είναι σαν σπιτικό, μια καλή νοικοκυρά μπορεί να στρώσει μια οικονομία κόβοντας τα περιττά έξοδα.

Οικονομικό και λ,ογικό σφάλμα, που πρώτη το επισήμανε η κυρία Κρούγκμαν – μάλιστα αναφέρεται σε αυτό το σφάλμα τουλάχιστον μια φορά κάθε 3 μήνες στην στήλη του. Η οικονομία δεν είναι σαν σπιτικό, γιατί ενώ μια οικογένεια μπορεί να μειώσει τα έξοδά της και να επιβιώσει οικονομικά, σε μια οικονομία η κατανάλωση του ενός, είναι το εισόδημα του άλλου, και αν ταυτόχρονα όλοι μαζί μειώσουν τα έξοδά τους, θα μειωθούν και τα έσοδα όλων, πράγμα καταστροφικό σε μια ύφεση.

#2 Η διαγραφή χρέους και η χρεωκοπία, είναι απαράδεκτη υπαναχώρηση από ανειλημμένες υποχρεώσεις, και τζαμπατζιλίκι.

Αυτή η επίμονη πλάνη, δείχνει και μια χονδροειδή άγνοια των χρηματοοικονομικών. Η τιμή ενός ομολόγου περιέχει την πιθανότητα χρεωκοπίας, αφού το επιτόκιο που λαμβάνει ο δανειστής περιέχει και το λεγόμενο επιτόκιο πιστωτικού κινδύνου. Σε περίπτωση χρεωκοπίας, ο δανειστής έχει ήδη αποζημιωθεί μέσω του επιτιμίου πιστωτικού κινδύνου που λάμβανε πριν από την χρεωκοπία.

Πώς προσδιορίζεται αυτό το επιτόκιο; Σύμφωνα με την παρακάτω εξίσωση, το ονομαστικό επιτόκιο καθορίζεται από:

1. την απόδοση που θα έδινε η τοποθέτηση του ίδιου δανειζόμενου ποσού σε μια βραχυπρόθεσμη τοποθέτηση χαμηλού κινδύνου, όπως αμερικάνικα T-bills,
2. το επιτίμιο πιστωτικού κινδύνου, και το
3. επιτίμιο ρευστότητας, που εκφράζει την δυσκολία να μετατραπεί το ποσό αυτό σε χρήματα (προφανώς αυτό δεν ισχύει σε περιπτώσεις όπως η ΕΚΤ, όπου μπορείς να κόψεις μόνος σου όσο χρήμα χρειάζεσαι!)

Στον καπιταλισμό, οι χρεωκοπίες είναι κάτι που ενθαρρύνεται, υπό μια έννοια, αφού ανακατευθύνουν παραγωγικές δυνάμεις από νεκρούς τομείς της οικονομίας σε άλλους, πιο παραγωγικούς. Εάν ο δανειζόμενος πληρώνει στον δανειστή το επιτίμιο κινδύνου, αλλά ο δανειστής είναι αδύνατον να χρεωκοπήσει, τότε το κόστος του χρήματος είναι διαφορετικό για δανειστή και δανειζόμενο, και αυτό κάνει αδύνατη οποιαδήποτε αγορά ομολόγων – παύει και να ισχύει και ο νόμος της ενιαίας τιμής. Και υπό μια έννοια, αυτό έχει συμβεί εδώ και λίγα χρόνια, αφού τα μαζικά – και επιλεκτικά – bail-outs στον δυτικό κόσμο είναι μια από τις αιτίες που δεν υπάρχει πλέον διατραπεζική αγορά δανεισμού, και οι τράπεζες δανείζονται πλέον μόνο από τις κεντρικές τράπεζες.

Για κάθε ανεύθυνο δανειστή φυσικά, υπάρχει και ένας ανεύθυνος δανειζόμενος, και αν ο δανειστής προ χρεωκοπίας είχε χρεώσει λάθος επιτόκιο, αυτό είναι λάθος του δανειστή, όχι του δανειζομένου, και ισχύουν στο ακέραιο όλα όσα αναφέραμε έτσι κι αλλιώς. Δεν δίνει κανείς δάνεια με το πιστόλι στον κρόταφο, κάνει μια ανάλυση των επιλογών του και αποφασίζει ότι αυτό είναι κάτι που τον συμφέρει. Εάν πέσει έξω, ε, αυτός είναι ο καπιταλισμός.

Στην περίπτωση της Ελλάδας ειδικότερα, με βάση όσα είδαμε προηγουμένως, το μόνο επιτόκιο που μπορεί αυτή να κάνει αποδεκτό, ώστε να μην αρνηθεί ως χώρα να πληρώσει τα δάνεια που έχει πάρει, θα ήτανε το αρνητικό επιτόκιο που πληρώνει το γερμανικό κράτος στις αγορές, το i*n της παραπάνω εξίσωσης. Οτιδήποτε άλλο, θα συνιστούσε τοκογλυφία, και η τοκογλυφία, εκτός από τις νομικές προεκτάσεις που έχει, είναι και ανήθικη, και συνεπώς καταδικαστέα.

#3 Πρέπει να παράγουμε περισσότερα, και να καταναλώνουμε λιγότερα, ώστε να έρθει η οικονομική ανάκαμψη δια της αύξησης των εξαγωγών.

Σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του τρόπου σκέψης, η Deutsche Welle διαδίδει τον οικονομικό αναλαφαβητισμό στους ιθαγενείς και εκτός γερμανικών συνόρων, γράφοντας χαρακτηριστικά: «Γρήγορα οι Αμερικανοί συνειδητοποίησαν ότι λόγω της εξέχουσας θέσης του εθνικού τους νομίσματος μπορούσαν να τυπώνουν όσα δολάρια επιθυμούσαν. Παράλληλα, όμως, διογκώνονταν το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Δηλαδή οι Αμερικανοί παρήγαγαν λιγότερα και κατανάλωναν περισσότερα.» Φυσικά, τίποτα απόλα αυτά δεν ισχύει, ούτε κατ’ελάχιστον.

Σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης ισχύει η βασική εξίσωση του εθνικού εισοδήματος, που λέει ότι (X-M) =  (S-I) + (T-G)

δηλαδή:  οι εξαγωγές μείον τις εισαγωγές (το εμπορικό ισοζύγιο) ισούται με τις αποταμιεύσεις μείον τις επενδύσεις, και τους φόρους μείον τα έξοδα της κυβέρνησης (το έλλειμμα της κυβέρνησης). Η εξίσωση του εθνικού εισοδήματος, δεν είναι μια ταυτολογική σχέση, αλλά μια οικονομική εξίσωση, που σημαίνει ότι δεν ισχύει αυτόματα, αλλά ότι αλλάζοντας ένα στοιχείο της εξίσωσης, επηρεάζονται και όλα τα υπόλοιπα στοιχεία στην εξίσωση ώστε αυτή να ισχύει.

Αυτό που διδάσκει η εξίσωση σε αυτούς που ασκούν την οικονομική πολιτική ενός κράτους είναι ότι, αυτή η πολιτική δεν μπορεί να προσεγγίζεται με την λογική ενός μάγειρα που ανοίγει έναν τσελεμεντέ, βάζει μια πρέζα αλάτι και δυο οκάδες καρότα, και περιμένει αυτό να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αντίθετα, διδάσκει ότι δεν μπορείς να κάνεις κάτι σε  έναν τομέα μιας οικονομίας, χωρίς αυτό να έχει επιπτώσεις σε όλα τους υπόλοιπους τομείς.

Στην περίπτωση της αχαρακτήριστης ανοησίας που έγραψε η Deutsche Welle, ΟΧΙ, οι αμερικανοί δεν παρήγαγαν λιγότερα και κατανάλωναν περισσότερα μετά τον πόλεμο, αλλά όπως μας λέει η εξίσωση, επένδυαν περισσότερα, και αποταμίευαν λιγότερα.

 #4  Η Aθήνα χρειάζεται περισσότερους πλούσιους να αγοράζουν πολυτελείς κατοικίες, ώστε να αναζωογονηθεί η οικονομία.

Ή, ει δυνατόν, να υποστεί και βίαιο gentrification, όπως έγραφε ένα χαζό αρθράκι. Πρότυπο δε, κάθε συνεπή οπαδού του gentrification, είναι το Λονδίνο, με τις κατοικίες των Ρώσων μαφιόζων και ολιγαρχών, και των αγροίκων σεΐχηδων της Αραβικής Χερσονήσου.

Τώρα, όπως μας λένε τα οικονομικά, για να έχεις οικονομική ανάπτυξη, πρέπει να έχεις άτομα εργάσιμης ηλικίας να μπαίνουν συνεχώς στην αγορά εργασίας. Λιγότερα άτομα σε εργάσιμη ηλικία σημαίνει μικρότερη οικονομική ανάπτυξη. Το Λονδίνο λ.χ. ενώ δέχεται συνέχεια μετανάστες από τρίτες χώρες, κατάφερε να φτάσει τον πληθυσμό που είχε το 1940 μόλις φέτος, αφού λόγω της ακριβής γης οι Άγγλοι μεταναστεύουν από το Λονδίνο προς την περιφέρεια, εδώ και δεκαετίες. Και εάν μεν το Λονδίνο βασίζει την οικονομία του στο να είναι διεθνές χρηματοπιστωτικό κέντρο, η Αθήνα πού ακριβώς θα βασίσει την οικονομία της; Στην προσέλκυση funds που θα κάνουν την Ελλάδα διεθνές χρηματοπιστωτικό κέντρο, με τις χρεωκοπημένες ελληνικές τράπεζες να έχουν κομβικό ρόλο; Στην ανοησία ότι αυξάνοντας τις τιμές των ενοικίων, για να διώξουμε τον πληθυσμό των νέων εργάσιμης ηλικίας από την πόλη, ώστε να έρθουν οι πλούσιοι μετανάστες που θα αγοράσουν πολυτελείς κατοικίες, για να έχουμε οικονομική ανάπτυξη τι να απαντήσει κανείς; Πλούτος μιας χώρας είναι οι άνθρωποί της, με τις δεξιότητες που έχουν αποκτήσει σε σειρά χρόνων, και την εργασία τους, που είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν πάνω στην χώρα. αλλά δεν χρειάζεται ιδιαίτερο μυαλό για να το ξέρει κανείς αυτό.

Φυσικά, εάν πάλι κάποιος θελήσει να φτιάξει ερευνητικά ινστιτούτα, πανεπιστήμια, χώρους πολιτισμού, ιδιωτικά νοσοκομεία για ιατρικό τουρισμό κ.ο.κ. σε τι πανάκριβη γη θα τα φτιάξει αυτά κανείς, και με τι κόστος;

Το βάρος της ιστορίας

Ανασφάλιστοι στις ΗΠΑ σαν ποσοστό του πληθυσμού, 2014

Συνομόσπονδες Πολιτείες της Αμερικής, 1861-1865

Commander-in-chief

Πριν από λίγες μέρες, δημιουργήθηκε θέμα στις ΗΠΑ όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ, που είναι και ταυτόχρονα ανώτατος αρχηγός του στρατού, χαιρέτησε, βγαίνοντας από το προεδρικό αεροπλάνο, τους πεζοναύτες που στέκονταν ως τιμητική φρουρά, κρατώντας το κινητό στο ένα χέρι και το φραπόγαλο στο άλλο.

Τώρα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν έχει κάνει στρατό, η στρατιωτική θητεία δεν είναι υποχρεωτική εξάλλου, οπότε κάπου είναι συγγνωστό να αγνοεί ως ενός βαθμού τους στρατιωτικούς τύπους. Στην Ελλλάδα από την άλλη, η στρατιωτική θητεία είναι υποχρεωτική. Για όλους; Όλοι γνωρίζουν ότι πάντα υπάρχει ο τρόπος να την παρακάμψει κανείς. Τυπικό παράδειγμα πλούσιου, και με προσβάσεις στην εξουσία, που δεν υπηρέτησε κανονικά την θητεία του, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, που με ειδικό νόμο που έβγαλε για χάρη του ο Ευάγγελος Αβέρωφ, έκανε αρχικά μόλις 3 από τους 24 μήνες που του αναλογούσαν στο ναυτικό, εξαγόρασε τους υπόλοιπους, και υπηρέτησε άλλους 6 μήνες στην συνέχεια, γιατί δεν είχε κάνει καν ολοκληρώσει το υποχρεωτικό από τον νόμο 9μήνο όταν απολύθηκε την πρώτη φορά από το ναυτικό. Γιατί τα λέμε ολαυτά; Μα γιατί έρχεται ο ίδιος να μας τα θυμίσει αυτά. Στην χθεσινή συζήτηση για τον προϋπολογισμό, ο πρωθυπουργός αστεϊζόμενος θέλησε να μιμηθεί τον στρατιωτικό χαιρετισμό.

Τι παρατηρούμε με μια πρόχειρη ματιά; Ο πρωθυπουργός κάνει τον χαιρετισμό ασκεπής – πράγμα το οποίο δεν επιτρέπεται στην Ελλάδα σε κανένα Σώμα – και με τον αγκώνα αντί για όσο το δυνατόν πιο οριζόντιο, χαλαρό, σαν να είναι έτοιμος να ρίξει τα ζάρια στην μπαρμπουτιέρα. Αυτά θα ήταν μικρά ολισθήματα, εάν ο πρωθυπουργός μιμούνταν, έστω, τον στρατιωτικό χαιρετισμό, όπως αυτός ισχύει στην Ελλάδα. Αλλά δεν…

Στην Ελλάδα έχουν χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς παραλλαγές και των δυο βασικών χαιρετισμών, του αγγλικού και του αμερικάνικου, ο αγγλικός με την παλάμη να βλέπει προς τα εμπρός, και ο αμερικάνικος, με την παλάμη να βλέπει προς τα κάτω.

Από την χούντα και μετά, που κατήργησε τον αγγλικό χαιρετισμό που χρησιμοποιούνταν στο ναυτικό, ισχύει η ελληνική παραλλαγή του αμερικάνικου χαιρετισμού σε όλα τα Σώματα. Ποια η διαφορά τους; Ο ελληνικός χαιρετισμός γίνεται με το χέρι να ακουμπά στο γείσο του πηλικίου, ενώ ο αμερικάνικος με το χέρι να καλύπτει το 1/3 της γραμμής του μετώπου.

Εδώ τυπικός αμερικάνικος χαιρετισμός

εδώ βετεράνος του ΄Β Παγκοσμίου Πολέμου, που από την καθημερινή συνήθεια 4 χρόνων θητείας, για να τον κάνει σωστά, αγκαλιάζει με το χέρι του, υπερβολικά, όλο το μέτωπο

κι εδώ ένας τυπικός ελληνικός χαιρετισμός

Δεν ξέρω για τους επικοινωνιολόγους που συμβουλεύουν α υ τ ό ν  τον πρωθυπουργό, στην θέση του όμως, εάν δεν είχα υπηρετήσει την θητεία μου, θα φρόντιζα να μην το δείχνω με τόσο χτυπητό τρόπο. Πρώτα-πρώτα γιατί η προκλητική επίδειξη της άγνοιας του αυτής, προξενεί περισσότερη ανησυχία, παρά να νομίσει κάποιος ότι θα καθησυχαστεί ο πληθυσμός με την προβολή του πρωθυπουργού ως στρατιωτικού ηγέτη που κρατά τις τύχες της χώρας στα στιβαρά του χέρια, μπροστά στον κίνδυνο για την πατρίδα. Εάν οι μόνες γνώσεις που έχεις για τον στρατό, όπου είχες την ευκαιρία να υπηρετήσεις και δεν το έκανες, είναι αυτές που έχεις αποκτήσει βλέποντας ταινίες με τον John Rambo, απόπου κόπιαρες και τον χαιρετισμό, αυτό δεν σε κάνει μέγα στρατηλάτη, commander-in-chief, ή ό,τι άλλο φαντάζεσαι ότι είσαι. Ας διδασκόντουσαν τουλάχιστον από τον Ηγεμόνα εκ Δυτικης Λιβύης του ποιήματος, που δεν άνοιγε το στόμα του να μιλήσει, επειδή δεν γνώριζε καλά τα ελληνικά, και όλοι τον νόμιζαν σοφό.

*Πληροφορηθήκαμε ότι κάποιος από το επικοινωνιακό επιτελείο του πρωθυπουργού κατάλαβε το μέγεθος της γκάφας, και προσπάθησε να το μαζέψει εκ των υστέρων. Έτσι, η δικαιολογία για τον στρατιωτικό χαιρετισμό ήταν ότι έγινε επειδή οι προβολείς της βουλής τύφλωναν τον πρωθυπουργό και έβαλε το χέρι του να καλύψει το πρόσωπό του. Οι οποίοι προβολείς ήταν τόσο ισχυροί, ώστε να μην σχηματίζουν σκιά στο χέρι του, και να μην τυφλώνουν τους υπολοίπους βουλευτές, που τους κοιτούσαν καταπρόσωπο, και όχι πλάγια, όπως ο πρωθυπουργός. Εμείς απλά θα παραθέσουμε την στιχομυθία κατά την διάρκεια της οποίας «τύφλωσαν» τον πρωθυπουργό τα φώτα, όπως την μετέφεραν οι βουλευτές της ΝΔ στους κοινοβουλευτικούς συντάκτες, χωρίς να παρατηρήσουν κι αυτοί την απρέπεια του χαιρετισμού:

Πρόεδρε κάνεις πράξη όσα είπες, ήταν το σχόλιο βουλευτή προς τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά αμέσως μετά το πέρας της διαδικασίας της ψήφου εμπιστοσύνης και η ευφορία όλων ήταν διάχυτη. Ενδεικτική η απάντηση του κυρίου Σαμαρά: «Το 50% θα επιστραφεί στα σώματα ασφαλείας» είπε ο πρωθυπουργός και ταυτόχρονα χαιρέτησε στρατιωτικά…

Από έναν τάφο στην Αμφίπολη

Τότε διέταξε ο Σαούλ τους αξιωματούχους του: «Βρέστε μου μια γυναίκα που να επικοινωνεί με τα πνεύματα των νεκρών, για να πάω σ’ αυτήν και να τη ρωτήσω». Εκείνοι του απάντησαν: «Υπάρχει μια γυναίκα νεκρομάντισσα στην Εν-Δωρ». Τότε μεταμφιέστηκε ο Σαούλ κι έφυγε μαζί με δύο άντρες. Έφτασαν νύχτα στη γυναίκα και ο Σαούλ της είπε: «Μάντεψε το μέλλον για μένα με τη βοήθεια των πνευμάτων των νεκρών και φέρε μου εκείνον που θα σου πω».

Η ιστορία γνωστή: ο Σαούλ ευρισκόμενος σε πλήρη πολιτική απόγνωση, έχοντάς αντιπολίτευσή του τον Δαυίδ, και επειδή ο Γιαχβέ δεν του δίνει κανένα σημάδι, αποφασίζει να προσφύγει στην νεκρομάντισσα του Εν-Δωρ – κι ας είχε απαγορεύσει ο ίδιος ο Σαούλ επί ποινή θανάτου την μαντεία παλιότερα – που ξυπνάει το πνεύμα του Σαμουήλ, ο οποίος προφητεύει την καταστροφή του ισραηλιτικού στρατού, και τον θάνατο του Σαουλ με τους γιους του.

Σε μια επανάληψη της πολιτικής αμηχανίας του Σαούλ, η τωρινή κυβέρνηση αποφάσισε, μετά από μια σειρά παταγωδών αποτυχιών, να ζητήσει συμβουλές από τους νεκρούς. Με μεγάλη παράτα στον Τύπο, ο ίδιος ο πρωθυπουργός της χώρας άφησε υπονοούμενα ότι επιτέλους ανακαλύφθηκε ο τάφος της Αφγανής γυναίκας του Μ.Αλεξάνδρου, και του δολοφονημένου μικρού Ελληνοαφγανού γιού του Μ.Αλεξάνδρου – αφού ως γνωστόν καλός Αφγανός στην Ελλάδα είναι μόνο ο νεκρός Αφγανός, είτε Μαζιώτης λέγεται ο υποθετικός δολοφόνος, είτε Κάσσανδρος.

Αλλά κανείς δεν πρόσεξε μια λεπτομέρεια: ο τάφος, πράγμα σπάνιο, βρέθηκε ασύλητος. Έχουν περάσει οι εποχές που οι αρχαιολόγοι ήταν λίγο παραπάνω από καλά εξοπλισμένοι τυμβωρύχοι, και ασκούσαν το επάγγελμα αυτό με τις ευλογίες του Φόρειν Όφις, ή όποιου αντίστοιχου γραφείου υπουργείου αποικιακών υποθέσεων, συμμετέχοντας στην διαμάχη μεταξύ ιμπεριαλισμών. Ο σεβασμός των πολιτιστικών ευαισθησιών κάθε τόπου, είναι ένα από τα όπλα στην φαρέτρα της καινούριας, πιο μορφωμένης και καλύτερης γενιάς επιστημόνων αρχαιολόγων. Και το πρώτο πράγμα που γνωρίζει ένας νέος αρχαιολόγος είναι ότι οι άνθρωποι που τοποθέτησαν εκεί τα σώματα των συγγενών ή φίλων ή συμπολεμιστών τους, το έκαναν αυτό με σκοπό να μείνουν εκεί.

Αλλά πώς διασφαλίζει κάποιος ότι το σώμα του θα μείνει και εκεί, αφού όταν φύγει ο άνθρωπος από την ζωή, μικρή αποτροπαϊκή δύναμη έχει πια; Μα φυσικά, με τις κατάρες. Που είναι, όπως δείξαμε και σε προηγούμενη ανάρτηση, μυστικό όπλο και των ζωντανών.

• Γνωστές είναι οι κατάρες που αναγράφονται στους αιγυπτιακούς τάφους (αν και η πιο διάσημη από αυτές, στον τάφο του Τουταγχαμών μάλλον δεν υπήρξε ποτέ, καθώς δεν υπήρχε πουθενά γραμμένη κάποια τέτοια κατάρα στον τάφο του).
• Κατάρες έγραψε και ο Σαίξπηρ πάνω στον τάφο του, για όποιον προσπαθήσει να τον συλήσει.
  
• Ο Ότζι, ο άνθρωπος των πάγων, από την άλλη, κι ας είχε γεννηθεί σε μια εποχή που δεν υπήρχε η γραφή για να μας αφήσει σε κείμενο τις κατάρες του, ξεκλήρισε όσους είχαν άμεση σχέση με την εύρεση και μετακίνηση του σώματός του από το σημείο που είχε ταφεί.
• Μα πιο φρικτή κατάρα απόλες στάθηκε αυτή του Ταμερλάνου, του ανθρώπου που όσο ζούσε προξένησε τον θάνατο ίσως και 17 εκατομμυρίων ανθρώπων, και κατέστρεψε εκατοντάδες πόλεις, από την Άγκυρα μέχρι το Δελχί. Στον τάφο του επάνω προειδοποιούσε ότι όποιος τον ανοίξει, θα εξαπολύσει έναν εισβολέα ακόμα χειρότερο από τον ίδιο. Δυο μέρες μετά το άνοιγμα του τάφου από τον αρχαιολόγο Γκερασίμωφ με εντολές του Στάλιν, η ναζιστική Γερμανία εισέβαλλε στην Σοβιετική Ένωση, ενώ λίγο χρονικό διάστημα μετά από την επάνοδο των λειψάνων του Τιμούρ στον τάφο του, η Γερμανία έχανε την 6η στρατιά στο Στάλινγκραντ.
  
• Δεν είναι όλα τα ξυπνήματα των νεκρών φοβερά, βέβαια: δεν θα είχαμε ποτέ στα χέρια μας το βιβλίο του Táin Bó Cúailnge, εάν ο άγιος Κολούμπα δεν ξυπνούσε από τον αιώνιο ύπνο του τον Fergus MacRoigh για να του αφηγηθεί όσα αυτός έζησε από πρώτο χέρι, δεν περιμένουμε όμως οι περισσότεροι από εμάς να μοιάσουμε στην αφοβία στον πολέμαρχο, θαλασσοπόρο, και ερημίτη Colm Cille.

Είναι πραγματικά να απορεί κανείς με έναν τόσο δεισιδαίμονα πρωθυπουργό όπως αυτός της Ελλάδας, που φοβάται τόσο όσο να φτάσει να έχει περασμένο με παραμάνα μέσα στα ρούχα του φυλαχτό για το μάτι, αλλά να μην καταλαβαίνει ότι τους νεκρούς δεν τους ενοχλούμε χωρίς σοβαρό λόγο, πολύ περισσότερο δε για εφήμερους λόγους πολιτικής εκμετάλλευσης. Ούτε του πέρασε από το μυαλό ότι ο λόγος που μπορεί ο τάφος να βρέθηκε ασύλητος είναι ότι και άλλοι να προσπάθησαν πριν από αυτόν να τον χρησιμοποιήσουν για τους δικούς τους λόγους, αλλά μια ισχυρότερη δύναμη να τους εμπόδισε. Και στην τελική, ακόμα και αν μιλήσουν οι νεκροί στον πρωθυπουργό, αυτό που θα ακούσει, μπορεί να μην του αρέσει και τόσο:

Αφού ο Κύριος έφυγε μακριά σου κι έγινε εχθρός σου, τι ρωτάς εμένα; Ο Κύριος έκανε εκείνο που σου είχα αναγγείλει εκ μέρους του: Αφαίρεσε τη βασιλεία από τα χέρια σου και την έδωσε σ’ έναν άλλο, στο Δαβίδ…Επίσης ο Κύριος θα παραδώσει εσένα και το λαό σου στην εξουσία των Φιλισταίων. Αύριο κιόλας, εσύ και οι γιοι σου θα είσαστε μαζί μου. Ακόμα, το στρατό των Ισραηλιτών θα τον παραδώσει ο Κύριος στην εξουσία των Φιλισταίων.

Η πτωχή πλην τιμία Ελλάς

Πριν λίγες μέρες, ένας κινούμενος-σκουπιδοντενεκές-με-γραβάτα, που στον ελεύθερο χρόνο του παριστάνει τον ΓΓ κοινωνικής αλληλεγγύης της Μ.Βρετανίας, επιτέθηκε  στους πιο φτωχούς συμπολίτες του, ισχυριζόμενος ότι η λήψη επιδομάτων από το κράτος είναι lifestyle επιλογή. Δεν είναι κάτι που να ξαφνιάζει: από τότε που ξέσπασε η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, η μισάνθρωπη ρητορική της επίθεσης στους πλέον αδύναμους διαδόθηκε σε ανησυχητικό βαθμό σε διάφορες χώρες, με άλλοτε άλλη επιτυχία, συμπεριλαμβανομένης της δικής μας.

Τα γράφουμε αυτά για να επισημάνουμε μια καίρια αντίφαση στην καρδιά του κυρίαρχου μισάνθρωπου λόγου, αντίφαση που θα οδηγήσει στο – όχι και τόσο μακρινό μέλλον – στην ολοκληρωτική καταστροφή των φορέων του. Ας αντιπαρέλθουμε προς το παρόν παρατηρήσεις όπως ότι μεσοπρόθεσμα σύστημα που δεν γεννά πλούτο καταρρέει, και ότι εδώ και δεκαετίες μας έλεγαν ότι η Σοβιετική Ένωση ήταν αποτυχημένη γιατί οι πολίτες της δεν είχαν την δυνατότητα να αγοράζουν καταναλωτικά αγαθά – ενώ οι δικοί μας πολίτες μπορούσαν, αλλά όχι πια.

Η αντίφαση λοιπόν είναι η εξής: η Ελλάδα (η Αγγλία, η Γαλλία κ.ο.κ.) στο παρελθόν ήταν πτωχή, πλην τίμια. Δεν είχε συνδικαλισμό, ανθρώπινα δικαιώματα, κοινωνική πρόνοια, λογοδοσία των αρχών, λόγο των πολιτών στις «επενδύσεις» που γίνονται στην περιοχή τους, καθολική περίθαλψη, δωρεάν παιδεία και άλλες εφευρέσεις του σατανά (συνήθως από τον κατάλογο των προπατορικών αμαρτημάτων λείπουν τα θαλασσοδάνεια των τραπεζών που ήταν τα ίδια τότε και σήμερα). Εάν θέλουμε λοιπόν να γίνουμε καλύτεροι, ως λαός, ως άτομα, ως κοινωνία, συνεχίζει αυτή η ρητορική, πρέπει να επιστρέψουμε στην κατάσταση της έντιμης πενιάς. Και ότι πρέπει να φτωχύνουμε επειδή φταίξαμε και πρέπει να τιμωρηθούμε. Και με δυο λόγια, ο πλούτος είναι αμαρτωλός, αλλά όχι κάθε πλούτος, παρά μόνο αυτός που μοιράζεται ως ευημερία στους πολλούς, και όχι αυτός που υπάρχει ως προκλητική σπατάλη στους λίγους. Εδώ λοιπόν, έρχεται η παραδοξολογία της σχιζοειδούς αυτής ρητορικής, γιατί είναι καλό να φτωχύνεις, αφού η φτώχεια είναι τιμωρία, κρίμασιν οις οίδε Κύριος, και πρέπει να φτωχύνεις με σκοπό να ξαναπλουτίσεις; Μήπως έπρεπε να παραμείνεις εξαρχής σε αυτήν την κατάσταση; Αλλά εάν έπρεπε να παραμείνεις σε αυτήν την κατάσταση, γιατί η φτώχεια να είναι τιμωρία και όχι αυτοσκοπός; Γιατί να θέλεις να παράξεις πλούτο ως κοινωνία συνολικά, αφού ο πλούτος διαφθείρει; Εάν η φτώχεια είναι καλή, πρέπει να είναι καλή καθολικά, και εάν είναι κακή, πρέπει να είναι κακή καθολικά.

Στο ευρωπαϊκό παρελθόν, τα συντηρητικά κόμματα, με ρεύματα όπως η λαϊκή δεξιά στην Ελλάδα, ο ρεπουμπλικανισμός, ο γκωλισμός κ.ο.κ. τόνιζαν την έντιμη πενία και την σκληρή δουλειά ως ιδεώδες, αλλά ταυτόχρονα τόνιζαν την έννοια της αλληλεγγύης γι’αυτούς που ήταν λιγότερο τυχεροί, είτε λόγω ανάγκης και πίεσης από τα αριστερά τους, είτε λόγω ειλικρινούς πεποίθησης ότι υπάρχουν και άνθρωποι που είναι λιγότερο τυχεροί σε αυτή την ζωή, ότι όλες οι ανθρώπινες προσπάθειες φτάνουν κάποτε σε ένα τέλος, και μερικές φορές οι αντικειμενικές συνθήκες είναι ανυπέρβλητες. Δεν ισχύει αυτό με την μισάνθρωπη νεοδεξιά του σήμερα, είτε ΝΔ λέγεται στην Ελλάδα, είτε Τόρυδες λέγονται στην Αγγλία, ή Ρεπουμπλικανικό Κόμμα στις ΗΠΑ. Με το να αναλαμβάνουν οι συντηρητικοί, σε ανίερη συμμαχία με τους τραπεζίτες, μια πολιτική ριζικής καταστροφής της κοινωνίας από την οποία προήλθαν, και αναλαμβάνοντας τον ρόλο επαναστατική δύναμης, θα οδηγήσουν στο τέλος σε ανατροπή των ιδίων και των πολιτικών τους, και την οριστική παρακμή των χωρών τους, και άνοδο νέων δυνάμεων, που στο χέρι τους θα κρατούν περισσότερη δικαιοσύνη.

 

Ο διάβολος και τα 40 ζευγάρια τσαρούχια

 

Μια φορά ένας κλέφτης, στον δρόμο που πήγαινε συνάντησε τον διάβολο, και ο διάβολος τον ρώτησε:

– Πού πας;

– Πάω να βρω δουλειά να δουλέψω. Είμαι φτωχός

– Έρχεσαι να γίνουμε κουμπάροι; του είπε ο διάβολος.  Εγώ θα σε κάνω πλούσιο, τι δουλειά ξέρεις και κάνεις;

– Η δουλειά μου είναι κλέφτης, του είπε.

– Α, εσύ την καλύτερη δουλειά κάνεις! Εγώ είμαι ο διάβολος και θα σε βοηθήσω να μην μπορεί να σε πιάσει κανείς.

Ο κλέφτης σαράντα χρόνια έκανε κλεψιά, και στους σαράντα απάνω πιάστηκε. Τον έβαλαν φυλακή και τον καταδίκασαν να τον κρεμάσουν.  Τον πήγαν να τον κρεμάσουν, τον έβαλαν στην κρεμάλα, του πέρασαν την θηλειά στον λαιμό. Πήγε τότε ο διάβολος, έβαλε την πλάτη του και πάτησε απάνω του, και του είπε:

– Κουμπάρε, μην φοβάσαι, εγώ είμαι εδώ. Για κοίταξε δίπλα, κουμπάρε. Βλέπεις τίποτα;

– Βλέπω μια γαϊδούρα φορτωμένη παλιά τσαρούχια.

 

– Δεν μπορούσα να τα κουβαλήσω, κείνα τα τσαρούχια. Έχασα σαράντα χρόνους να σε κυνηγώ, για να σε φέρω σε τούτη την ώρα, για να σε κρεμάσουν.

Και μονομιάς τραβήχτηκε από κάτω, κι ο κλέφτης έμεινε κρεμασμένος.